Chương trình trải nghiệm thực tế “Climate Decode – Giải mã khí hậu”
Sáng ngày 23/10/2025, Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQGHN đón hơn 200 học sinh khối 7 Trường THCS Vinschool Ocean Park trong chương trình trải nghiệm thực tế “Climate Decode – Giải mã khí hậu”. Đây là lần thứ hai trong năm 2025 Khoa phối hợp cùng hệ thống Vinschool tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh phổ thông. Chương trình không chỉ là một buổi tham quan học thuật. Hoạt động này thể hiện rõ cam kết của Khoa trong việc đưa tri thức khoa học khí tượng, thủy văn và hải dương học phục vụ cộng đồng, nâng cao nhận thức xã hội về biến đổi khí hậu, thiên tai và an toàn tài nguyên nước.
Trong phần giao lưu, giảng viên của Khoa đã giới thiệu cho học sinh bức tranh tổng quan về ngành Khí tượng Thủy văn, Hải dương học: từ “dự báo thời tiết ngày mai” mà ai cũng nhìn thấy hằng ngày, đến các hệ thống cảnh báo sớm bão, lũ, nắng nóng cực đoan, triều cường và xói lở bờ biển – những thông tin đầu vào quan trọng để bảo vệ tính mạng con người, cơ sở hạ tầng và phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Các em học sinh được nghe những câu chuyện lịch sử cho thấy thời tiết và khí tượng đã từng quyết định cục diện của các sự kiện lớn, từ hình tượng “mượn gió Đông” trong binh pháp cổ phương Đông, đến tác động của điều kiện thời tiết trong trận Waterloo. Qua đó, học sinh hiểu rằng khí tượng không chỉ là “xem mây đếm gió”, mà là một khoa học ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh, kinh tế và an toàn của xã hội hiện đại.
Tiếp theo, học sinh được tham gia chuỗi hoạt động trải nghiệm tại các phòng thí nghiệm và phòng thực hành chuyên ngành của Khoa. Dưới sự hướng dẫn của giảng viên và sinh viên Khoa, các em trực tiếp quan sát: Thiết bị đo mưa và nguyên lý ghi nhận lượng mưa; Phương pháp đo, xử lý và phân tích dữ liệu gió, sóng và dòng chảy; Các thiết bị chuyên dụng phục vụ nghiên cứu khí tượng – hải dương, giám sát môi trường và dự báo hiện tượng cực đoan. Việc tiếp cận trực tiếp với thiết bị, dữ liệu và quy trình nghiên cứu giúp học sinh hình dung cách mà các bản tin dự báo thời tiết, các cảnh báo mưa lớn – ngập lụt, hay thông tin về sóng và thủy triều ven biển được xây dựng. Đây là các sản phẩm khoa học có ý nghĩa thiết thực đối với chính sách phòng chống và giảm nhẹ rủi ro thiên tai, quản lý tài nguyên nước, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Một điểm nhấn thu hút sự quan tâm đặc biệt của học sinh là hoạt động “làm biên tập viên dự báo thời tiết”. Học sinh được thử sức đứng trước ống kính, đọc và truyền đạt thông tin khí tượng như một người dẫn chương trình truyền hình chuyên nghiệp. Hoạt động này không chỉ tạo hứng thú, mà còn giúp các em hiểu: đằng sau một bản tin thời tiết phát sóng trong vài chục giây là cả một chuỗi công việc thu thập số liệu quan trắc, mô hình hóa, phân tích và kiểm định chất lượng dự báo của đội ngũ chuyên gia khí tượng thủy văn.
Hoạt động “Climate Decode – Giải mã khí hậu” là một phần trong định hướng chiến lược: đưa khoa học khí tượng, thủy văn và hải dương học tới cộng đồng dưới dạng dễ hiểu, có thể quan sát và có thể trải nghiệm. Đây cũng là phương thức trực quan để nuôi dưỡng thế hệ kế cận có tư duy khoa học, trách nhiệm với môi trường và ý thức về rủi ro thiên tai. Việc hợp tác với các trường phổ thông như Vinschool thể hiện vai trò của Khoa không chỉ là cơ sở đào tạo đại học và sau đại học về khí tượng, thủy văn, tài nguyên nước và hải dương học, mà còn là đơn vị khoa học đồng hành cùng xã hội trong mục tiêu bảo vệ con người và tài nguyên thiên nhiên.
Kết thúc buổi trải nghiệm, nhiều học sinh bày tỏ sự quan tâm tới các ngành học thuộc lĩnh vực khí tượng, thủy văn, tài nguyên nước và hải dương học – những lĩnh vực đang ngày càng trở nên cấp thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, thiên tai cực đoan gia tăng và nhu cầu quản trị tài nguyên nước bền vững. Các hoạt động như “Climate Decode – Giải mã khí hậu” cho thấy việc định hướng nghề nghiệp trong các lĩnh vực khoa học Trái đất cần bắt đầu từ rất sớm, để thế hệ trẻ hiểu rằng dự báo thời tiết, cảnh báo sớm lũ lụt, giám sát xói lở bờ biển hay bảo đảm an ninh tài nguyên nước không chỉ là công việc kỹ thuật, mà là nhiệm vụ có ý nghĩa xã hội và nhân văn sâu sắc.
Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường ĐHKHTN – ĐHQGHN sẽ tiếp tục duy trì và mở rộng các chương trình trải nghiệm khoa học cho học sinh phổ thông. Mục tiêu là lan tỏa tri thức Khí tượng – Thủy văn – Hải dương học ra cộng đồng, góp phần thực hiện các định hướng lớn của Nhà nước trong thích ứng biến đổi khí hậu, giảm thiểu rủi ro thiên tai, bảo vệ tài nguyên nước và phát triển bền vững quốc gia.
