1. LĨNH VỰC NGHỀ NGHIỆP TRONG CHUYÊN NGÀNH KHÍ TƯỢNG HỌC 

Dự báo thời tiết và phòng chống thiên tai

Dự báo thời tiết đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực của đời sống, kinh tế và xã hội. Đặc biệt, sự báo thời tiết cung cấp thông tin về các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất... Điều này giúp chính quyền và người dân chuẩn bị kịp thời để giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản. Sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể làm việc tại Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, các Đài khí tượng thủy văn khu vực, Viện Nghiên cứu khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu...

Dự báo viên tại Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia

Năng lượng tái tạo

Năng lượng tái tạo và khí tượng học có mối liên hệ chặt chẽ vì khí tượng học cung cấp các dữ liệu và phân tích cần thiết để tối ưu hóa việc khai thác các nguồn năng lượng tái tạo. Dự báo khí tượng cung cấp thông tin chi tiết về cường độ bức xạ mặt trời, số giờ nắng và các yếu tố khác như độ mây và độ trong khí quyển, giúp xác định vị trí lý tưởng cho các nhà máy điện mặt trời. Dự báo khí tượng giúp đo đạc và dự báo vận tốc gió, hướng gió và mật độ gió tại các khu vực cụ thể. Những thông tin này là cơ sở để thiết kế và lắp đặt tua-bin gió ở các vị trí tối ưu. Dự báo lượng mưa, tuyết tan và dòng chảy từ khí tượng học giúp quản lý hiệu quả nước trong các hồ chứa và đập thủy điện, đảm bảo sản xuất năng lượng bền vững.

Sự hoạt động của tuabin gió phụ thuộc rất nhiều vào thông tin dự báo khí tượng

Bảo hiểm - Dịch vụ

Khí tượng học đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực bảo hiểm, đặc biệt là đối với các sản phẩm bảo hiểm liên quan đến thiên tai, nông nghiệp, và các rủi ro chịu ảnh hưởng từ thời tiết. Dữ liệu khí tượng học cung cấp thông tin về các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán, và sạt lở đất. Những thông tin này giúp các công ty bảo hiểm đánh giá rủi ro và định giá sản phẩm bảo hiểm phù hợp. Khí tượng học hỗ trợ các công ty bảo hiểm xác định các khu vực dễ chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, từ đó xây dựng chính sách bảo hiểm phù hợp với mức độ rủi ro. Các sự kiện ngoài trời, chẳng hạn như lễ hội hoặc sự kiện thể thao, có thể mua bảo hiểm thời tiết để phòng trường hợp bị hủy do điều kiện thời tiết bất lợi.

Các sự kiện ngoài trời có thể bị hủy bỏ khi thời tiết xấu

Nông nghiệp - Lâm nghiệp - Thủy sản

Khí tượng học có vai trò vô cùng quan trọng đối với nông nghiệp, vì thời tiết và khí hậu là những yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, vật nuôi, và các hoạt động nông nghiệp. Khí tượng học cung cấp thông tin về nhiệt độ, lượng mưa và độ ẩm, giúp nông dân lựa chọn thời điểm thích hợp để gieo hạt, chăm sóc cây trồng và thu hoạch. Dựa vào các dự báo thời tiết dài hạn, người nông dân có thể lập kế hoạch canh tác và chuẩn bị đối phó với các hiện tượng thời tiết bất lợi. Dữ liệu khí tượng giúp dự báo lượng mưa, từ đó điều chỉnh hệ thống tưới tiêu, tránh lãng phí nước và bảo vệ cây trồng khỏi tình trạng ngập úng hoặc khô hạn. Thông tin về nhiệt độ và ánh sáng giúp điều chỉnh thời gian và phương pháp chăm sóc để cây trồng đạt năng suất tối ưu.

Dự báo thời tiết giúp xây dựng nền nông nghiệp thông minh

 

Hàng hải - Hàng không

Khí tượng học đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực hàng hải, vì điều kiện thời tiết và khí hậu ảnh hưởng trực tiếp đến sự an toàn, hiệu quả và khả năng vận hành của các phương tiện và hoạt động trên biển. Thông tin về gió, sóng, mưa bão và sương mù giúp các thuyền trưởng và nhân viên hàng hải lập kế hoạch lộ trình, tránh những khu vực thời tiết nguy hiểm.  Dự báo và cảnh báo về bão nhiệt đới, áp thấp nhiệt đới, sóng thần và các hiện tượng thời tiết cực đoan giúp tàu thuyền di chuyển an toàn hoặc tìm nơi trú ẩn kịp thời.

Trạm khí tượng thủy văn hàng hải

Dữ liệu khí tượng được sử dụng để xác định con đường ngắn nhất hoặc an toàn nhất, giảm thời gian và chi phí vận chuyển. Ví dụ: tránh vùng biển có sóng lớn hoặc gió ngược. Bằng cách tận dụng hướng gió và dòng chảy, các tàu thuyền có thể tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải khí nhà kính.

Các dữ liệu khí tượng, như dự báo gió mạnh và sóng lớn, giúp giảm nguy cơ đâm va, lật tàu, hoặc tràn dầu. Trong các tình huống khẩn cấp, dữ liệu khí tượng (hướng gió, dòng chảy) giúp định vị chính xác tàu bị nạn hoặc vật thể trôi nổi trên biển.

Quân sự - Quốc phòng

Khí tượng học là một yếu tố quan trọng trong hoạt động quân sự, vì thời tiết và khí hậu ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả, an toàn và thành công của các chiến dịch quân sự. Khí tượng học cung cấp thông tin về nhiệt độ, gió, mưa, độ ẩm và tầm nhìn trên chiến trường, giúp chỉ huy quân đội lựa chọn thời điểm và chiến thuật phù hợp. Dữ liệu thời tiết kết hợp với địa hình hỗ trợ xác định những khu vực dễ bị ảnh hưởng bởi ngập lụt, sạt lở hoặc các điều kiện thời tiết khác, ảnh hưởng đến việc di chuyển và triển khai lực lượng. 

 

Các thông tin khí tượng có vai trò quan trọng đối với hoạt động quân sự

Dự báo khí tượng hỗ trợ an toàn cho các chuyến bay quân sự, từ cất cánh, hạ cánh đến điều hướng trên không. Các yếu tố như tốc độ gió, sương mù và bão có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bay và hiệu quả của không quân. Khí tượng học cung cấp thông tin để đảm bảo các UAV hoạt động hiệu quả trong điều kiện gió, mưa hoặc nhiệt độ khắc nghiệt.

2. LĨNH VỰC NGHỀ NGHIỆP TRONG CHUYÊN NGÀNH TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG NƯỚC

Ngành Tài nguyên và Môi trường nước (TN&MTN) mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn trong bối cảnh biến đổi khí hậu và quản lý tài nguyên nước ngày càng trở nên quan trọng. Đặc biệt, tại Việt Nam phải đối mặt với nhiều loại hình thiên tai như; lũ lụt, hạn hán, sạt lở, ô nhiễm môi trường,…Sinh viên tốt nghiệp ngành này có thể tham gia nghiên cứu khoa học tại các trường Đại học, Viện nghiên cứu, hoặc tổ chức quốc tế như UNESCO, WWF. Công việc nghiên cứu tập trung vào các vấn đề như quá trình hình thành dòng chảy, xu thế biến đổi tài nguyên nước, dự báo tài nguyên nước trên các lự vực sông nội địa và xuyên biên giới.  Bằng các công cụ  mô phỏng thủy văn hiện đại như mô hình toán học, viễn thám, và trí tuệ nhân tạo (AI). Các nhà nghiên cứu cũng tham gia vào các dự án quốc tế về quản lý lưu vực sông xuyên biên giới và bảo vệ hệ sinh thái nước.

Ngành Tài nguyên và Môi trường nước (TN&MTN) mang đến nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn

Quản lý rủi ro thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu

Quản lý rủi ro thiên tai là một lĩnh vực tiềm năng. Sinh viên TN&MTN có thể làm việc tại Trung tâm Cảnh báo Thiên tai, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia hoặc các Sở Tài nguyên và Môi trường địa phương, hoặc các tổ chức phi chính phủ (NGO), tham gia xây dựng kế hoạch ứng phó với lũ lụt, hạn hán và sạt lở, giúp cộng đồng thích ứng với biến đổi khí hậu. Công việc này yêu cầu kỹ năng phân tích dữ liệu và sử dụng các mô hình dự báo tiên tiến.

Bảo vệ tài nguyên nước và khôi phục hệ sinh thái

Sinh viên tốt nghiệp ngành TN&MTN cũng có thể tham gia thực hiện các đề tài nghiên cứu và dự án phát triển liên quan đến bảo vệ tài nguyên nước và khôi phục hệ sinh thái nước. Các dự án này tập trung vào việc đánh giá chất lượng nước, kiểm soát ô nhiễm, phòng chống sạt lở bờ sông và bồi lắng tại các lưu vực lớn như Đồng bằng sông Hồng hay Đồng bằng sông Cửu Long và trên các lưu vực sông ngắn và dốc ở miền Trung, nơi thường xuyên xảy ra ngập lụt. Họ thường làm việc với các tổ chức tài trợ quốc tế hoặc trong các chương trình nghiên cứu cấp quốc gia.

Chính sách và quản lý tài nguyên nước

Lĩnh vực chính sách cũng là một hướng đi quan trọng. Các cử nhân TN&MTN có thể làm việc tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường hoặc các cơ quan lập pháp, tham gia xây dựng và triển khai các chính sách quản lý nguồn nước bền vững. Những người làm trong lĩnh vực này đóng góp vào việc bảo vệ nguồn nước, kiểm soát ô nhiễm và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu thông qua việc xây dựng các văn bản pháp lý và các chiến lược phát triển dài hạn.

Tư vấn môi trường

Trong khu vực tư nhân, cơ hội việc làm rất đa dạng, đặc biệt tại các công ty tư vấn môi trường, xây dựng, thủy lợi, thủy điện,.... Sinh viên TN&MTN có thể đảm nhận vai trò thực hiện đánh giá tác động môi trường (DTM) cho các dự án xây dựng lớn như đập thủy điện, nhà máy công nghiệp, và các khu đô thị. Công việc này bao gồm đánh giá tác động của các hoạt động kinh tế lên nguồn nước và hệ sinh thái, đồng thời đề xuất các giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực.

Cuối cùng, quy hoạch và bảo vệ lưu vực sông là một lĩnh vực không thể thiếu. Sinh viên TN&MTN có thể tham gia thiết kế và quản lý các giải pháp kiểm soát lũ lụt, hạn hán, và sử dụng nước hiệu quả trong các lưu vực lớn như sông Hồng hay sông Mekong. Họ sử dụng các công cụ hiện đại như GIS và mô hình thủy văn 2D, 3D để phân tích các khu vực có nguy cơ sạt lở bờ sông hoặc suy thoái chất lượng nước. Công việc này giúp bảo vệ môi trường nước và phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét.

Ngành TN&MTN mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp đa dạng, từ nghiên cứu khoa học, quản lý thiên tai, đến quy hoạch và phát triển bền vững. Với sự kết hợp giữa kiến thức chuyên môn, công nghệ hiện đại và tư duy liên ngành, sinh viên ngành TN&MTN không chỉ có nhiều cơ hội trong nước mà còn có cơ hội tham gia vào các dự án quốc tế, góp phần bảo vệ tài nguyên nước và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, hướng tới phát triển bền vững toàn cầu.

3. LĨNH VỰC NGHỀ NGHIỆP TRONG CHUYÊN NGÀNH HẢI DƯƠNG HỌC 

Việt Nam có bờ biển dài trên 3.260km trải dài từ Bắc xuống Nam với vùng lãnh hải rộng lớn, đây chính là lợi thế để phát triển các ngành nghề về nghiên cứu, quản lý biển. Với tính chất là ngành học tương đối mở và tầm quan trọng của Hải dương học đối với sự phát triển trong lĩnh vực biển của đất nước, sinh viên tốt nghiệp ngành này có nhiều cơ hội việc làm ở các cơ quan Nhà nước hoặc các tổ chức, công ty tư nhân. Một số lĩnh vực nghề nghiệp và vị trí việc làm mà sau khi ra trường, sinh viên ngành Hải dương học có thể tham gia như sau:

Chuyên viên quản lý nhà nước về biển

Với một đất nước ven biển như Việt Nam, công tác quản lý nhà nước về biển là rất quan trọng. Sinh viên ngành Hải dương học đã và đang công tác tại nhiều vị trí liên quan tới công tác quản lý, hoạch định chính sách, chiến lược liên quan tới phát triển bền vững và quản lý tổng hợp đới bờ biển tại các cơ quan Nhà nước như: Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Viện Khoa học môi trường biển và hải đảo...

Nghiên cứu viên, quản lý các đề tài, dự án về biển 

Công tác nghiên cứu khoa học biển là nhiệm vụ không thể thiếu trong Chiến lược tiến ra biển của Đảng và Nhà nước. Do vậy, cần có nguồn nhân lực có kiến thức nền tảng về biển chắc chắn và khả năng nghiên cứu chuyên sâu để thực hiện công tác nghiên cứu biển thông qua các đề tài, dự án các cấp. Tại Khoa KTTVHDH, ngoài chương trình đào tạo cử nhân ngành Hải dương học còn có chương trình đào tạo sau đại học bậc Thạc sỹ và Tiến sỹ với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm và chuyên môn cao, nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao có thể đảm nhiệm các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học lớn. Đã có rất nhiều cựu học viên cao học và nghiên cứu sinh ngành Hải dương học đã và đang là những nghiên cứu viên chính và cao cấp tại các cơ quan nghiên cứu hàng đầu cả nước như Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu, Viện Địa lý, Viện Tài nguyên và Môi trường biển...

Dự báo viên dự báo khí tượng thủy văn biển 

Dự báo Khí tượng thủy văn biển có vai trò rất quan trọng trong đảm bảo các hoạt động kinh tế xã hội và an ninh quốc phòng trên biển. Việt Nam là đất nước hàng năm chịu nhiều thiên tai đến từ biển như bão, nước dâng bão, xâm nhập mặn, ngập lụt ven biển... chính vì thế đòi hỏi công tác dự báo phải thường xuyên và chất lượng để giảm thiểu thiệt hại. Sinh viên ngành Hải dương học với kiến thức cơ bản chắc chắn về hệ thống khí quyển - đại dương và khả năng sử dụng hệ thống thông tin tính toán dự báo có thể đảm nhiệm vai trò dự báo viên và các công tác chuyên môn tới dự báo khí tượng thủy văn biển tại cơ quan nghiệp vụ dự báo của nhà nước như Cục Khí tượng thủy văn hay tổ chức công ty tư nhân cung cấp dịch vụ KTTV như Weather Plus...

Phân tích và xử lý số liệu 

Để giải quyết các bài toán về Hải dương học, sinh viên cần có kỹ năng lập trình tính toán, sử dụng các phần mềm và công cụ hiện đại như hệ thống máy tính. Sinh viên ngành Hải dương học không chỉ được cung cấp kiến thức theo đúng khung chương trình đào tạo mà còn được trang bị những kỹ năng về khoa học máy tính, kỹ năng phân tích và xử lý số liệu, kỹ năng phân tích tổng hợp, kỹ năng sử dụng các mô hình - mô phỏng,... Chính vì thế, sinh viên nếu học tập tốt và có khả năng làm việc tốt với cơ sở dữ liệu thì có thể phát triển nghề nghiệp tại các tổ chức liên quan tới chuyên môn phân tích và xử lý số liệu, ứng dụng các kỹ thuật mới của Machine Leanring và trí tuệ nhân tạo AI đang là xu thế hiện nay.

Quản lý, vận hành thiết bị quan trắc biển 

Để nghiên cứu chuyên sâu về biển, cần phải có những số liệu quan trắc đáng tin cậy tại các vùng biển khác nhau. Chính vì thế, công tác khảo sát, đo đạc hiện trường các yếu tố cơ bản của biển luôn cần thiết. Số liệu về biển không chỉ cần cho các đề tài nghiên cứu mà còn rất quan trọng cho các dự án tư vấn công trình biển, các dự án khai thác năng lượng tái tạo, năng lượng sạch từ biển... Hiện nay những công việc liên quan đến khảo sát trên biển là lĩnh vực tương đối “khát” nhân lực, đặc biệt là những nhân lực có trình độ chuyên môn, hiểu biết về cơ chế hoạt động máy móc thiết bị, hiểu biết về các chế độ thủy động lực của vùng biển.

Tư vấn, thiết kế công trình biển 

Sinh viên ngành Hải dương học với những kiến thức cơ bản về khoa học biển có thể sẵn sàng làm các công việc liên quan tới tư vấn và thiết kế công trình biển. Việc đánh giá các tác động của chế độ động lực biển như sóng, thủy triều dòng chảy là rất quan trọng khi đầu tư xây dựng các công trình ven biển. Các đơn vị đã và đang có các sinh viên của ngành làm việc như Công ty cổ phần hạ tầng kỹ thuật giao thông Hà Nội - CEOTIC, Tổng công ty thiết kế Giao thông vận tải - TEDI...

Các tổ chức trong nước và quốc tế về bảo tồn và phát triển bền vững vùng biển

Những kiến thức về Hải dương học còn có thể áp dụng cho những vị trí công việc liên quan tới sinh thái biển và bảo tồn đa dạng sinh học biển. Đây là những lĩnh vực thu hút được sự quan tâm của nhiều tổ chức trong và ngoài nước về bảo tồn và phát triển sinh học biển như Trung Tâm Bảo Tồn Sinh Vật Biển Và Phát Triển Cộng Đồng - MCD, Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam, Quỹ Môi trường toàn cầu GEF

 

Về trang chủ